Nederland zit midden in de overgang naar duurzame energie. We willen namelijk zo snel mogelijk minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen zoals gas en steenkool. In plaats daarvan gaan we steeds meer voor schone energiebronnen. Maar hoe ver zijn we nu eigenlijk? Hier zijn de belangrijkste cijfers en uitdagingen.
Hoeveel energie verbruiken we?
Nederland gebruikt elk jaar rond de 3.000 petajoule (PJ) aan energie. Dat is een gigantische hoeveelheid. Om het in perspectief te zetten: met 1 PJ kun je bijna 32.000 huishoudens een jaar lang van energie voorzien.
Ons energieverbruik komt vooral uit drie grote groepen:
Huishoudens: die gebruiken samen rond de 550 PJ per jaar. Dit gaat vooral naar verwarming en apparaten.
Industrie: die verbruikt elk jaar zo’n 1.200 PJ en is daarmee de grootste energiegebruiker.
Vervoer: auto’s, vrachtwagens, treinen en vliegtuigen verbruiken rond de 500 PJ.
Duurzaam of fossiel?
Op dit moment komt nog altijd 67% van onze energie uit fossiele brandstoffen zoals gas, olie en steenkool. Dat betekent dat we jaarlijks zo’n 2.000 PJ verbruiken die zorgt voor CO₂-uitstoot. Toch groeit het aandeel duurzame energie snel.
In 2022 was bijna 33% van de elektriciteit in Nederland afkomstig uit duurzame bronnen zoals zon en wind. In 2015 was dit nog maar 12%. Het doel is dat in 2030 70% van onze elektriciteit duurzaam is. Er moet dus nog veel gebeuren.
Zonnepanelen en windmolens in opkomst
Nederland loopt voorop met zonne-energie. In 2023 hadden we in totaal 18 gigawatt aan zonnepanelen. Dat levert ons ongeveer 20% van de totale elektriciteit op. De overheid stimuleert dit met subsidies en belastingvoordelen – Zo worden zonnepanelen op daken steeds normaler.
Ook windenergie groeit snel. In 2022 stond er 7,5 gigawatt aan windmolens in Nederland, waarvan meer dan de helft op zee. Het plan is om dit uit te breiden naar 21 gigawatt in 2030. Dat zou genoeg zijn om driekwart van de Nederlandse huishoudens van stroom te voorzien.
Waar gebruiken we al die energie voor?
Energie gaat zoals gezegd niet alleen naar huishoudens. De Nederlandse industrie verbruikt verreweg het meest. Denk bijvoorbeeld aan fabrieken die staal of chemische producten maken. Deze processen vragen veel energie, die nu nog vaak uit fossiele bronnen komt.
Ook in het vervoer is energie nodig. Elektrische auto’s zijn in opkomst, maar het meeste zware transport draait nog op diesel. Dit betekent dat er in de toekomst veel verandering nodig is om echt duurzaam te worden.
Energiebesparing maakt een groot verschil
Minder energie verbruiken is minstens zo belangrijk als schone energie. Door besparingen hoeven we ook minder energie op te wekken. In 2022 bespaarden Nederlandse huishoudens ongeveer 8% aan energie door betere isolatie en energiezuinige apparaten. Deze besparing, van zo’n 45 PJ, komt overeen met het energieverbruik van 1,5 miljoen huishoudens.
Ook bedrijven werken aan energiebesparing. Ze maken processen efficiënter en vervangen oude machines door energiezuinige alternatieven. Dit is belangrijk voor het halen van onze klimaatdoelen.
Opslag en netwerk: Twee grote uitdagingen
Een groot probleem van duurzame energie is dat je het niet altijd kunt opslaan. Zon en wind zijn niet altijd beschikbaar. Opslag in batterijen of waterstof is een optie, maar de techniek is nog niet ver genoeg om dit op grote schaal te doen. Momenteel is er slechts 1 gigawattuur aan batterijopslag in Nederland, wat lang niet genoeg is voor landelijke energiebehoeften.
Daarnaast is ons elektriciteitsnet overbelast. Vooral in Noord-Holland en Brabant zijn er knelpunten. Netbeheerders werken aan uitbreiding, maar dat kost tijd en geld. De overheid investeert jaarlijks zo’n 2 miljard euro in het netwerk om de groeiende vraag aan te kunnen.
Nederland zet grote stappen, maar is er nog niet
Nederland boekt vooruitgang in de overstap naar duurzame energie. We zijn hard op weg met zonne- en windenergie en besparen tegelijkertijd steeds meer energie. Maar er blijven grote uitdagingen. Opslag, netwerkcapaciteit en de verduurzaming van industrie en transport zijn noodzakelijk om de klimaatdoelen voor 2030 en 2050 te halen.
