Waterkracht, ook wel hydro-energie genoemd, is een slimme manier om energie op te wekken. En dit gebeurt eigenlijk al eeuwenlang. Vroeger zag je kleine watermolens in rivieren, nu zijn er grote dammen en waterkrachtcentrales. Waterkracht is over het algemeen erg duurzaam en betrouwbaar, en veel mensen zien het als een van de beste energiebronnen voor de toekomst. Maar, zoals alles, heeft ook waterkracht voor- en nadelen. In dit artikel lees je wat waterkracht precies is, waarom het goed werkt en waar de problemen zitten.
Wat is waterkracht?
Waterkracht is energie die ontstaat door vallend of stromend water. Bij een waterkrachtcentrale dammen ze meestal een rivier af. Er ontstaat dan een groot waterreservoir. Het water uit dit reservoir stroomt naar beneden door grote buizen.
Daarbij wordt het water zo krachtig dat het enorme turbines laat draaien. Die turbines zetten deze beweging om in elektriciteit. Waterkrachtcentrales kunnen heel groot zijn, vooral bij rivieren en meren, maar er zijn ook kleine centrales die werken met snelstromende beekjes en geen dam nodig hebben.
De voordelen van waterkracht
Hernieuwbaar en betrouwbaar
Waterkracht is een energiebron die nooit opraakt. Water blijft namelijk altijd in beweging. Dankzij regen, rivieren en meren is er een constante aanvoer van water. Hierdoor is waterkracht een stabiele en betrouwbare energiebron.
Dag en nacht beschikbaar
Zon en wind zijn niet altijd beschikbaar, maar waterkracht werkt dag en nacht. Het maakt niet uit of het donker is of windstil: waterkracht blijft gewoon draaien. Dit maakt het een basisbron van energie waarop we kunnen vertrouwen.
Schoon en goed voor het milieu
Waterkracht produceert geen vervuilende stoffen of CO₂. Dit betekent dat het helpt om de lucht schoon te houden en het klimaat te beschermen. Vergeleken met bijvoorbeeld kolencentrales is het een van de schoonste manieren om energie op te wekken.
Flexibel en snel te regelen
Met waterkracht kun je makkelijk inspelen op de vraag naar energie. Heb je meer stroom nodig? Dan kun je gewoon meer water door de turbines laten stromen. Dit maakt waterkracht perfect om pieken in het energieverbruik op te vangen.
Weinig onderhoud nodig
Het bouwen van een waterkrachtcentrale kost in het begin wel veel geld, maar daarna is het onderhoud niet duur. Waterkrachtcentrales gaan vaak tientallen jaren mee. Hierdoor zijn de kosten op de lange termijn laag.
De nadelen van waterkracht
Impact op de natuur
Een dam bouwen in een rivier heeft gevolgen voor de natuur. Vooral voor vissen is dit een probleem. Een dam kan de weg voor vissen blokkeren, waardoor ze niet meer naar andere gebieden kunnen zwemmen. Dit kan ervoor zorgen dat bepaalde vissoorten verdwijnen en dat andere dieren die van deze vissen leven ook in de problemen komen.
Hoge bouwkosten
Het bouwen van een waterkrachtcentrale kost erg veel geld en tijd. Het kan jaren duren voordat een centrale klaar is. In sommige gevallen moeten zelfs mensen verhuizen om ruimte te maken voor het waterreservoir. Dit kan voor veel problemen zorgen, ook voor de economie.
Afhankelijk van regen en waterstand
Waterkrachtcentrales hebben een constante aanvoer van water nodig. Als het een lange tijd niet regent, kan het waterpeil dalen. Dan kan de centrale minder stroom leveren. Dit probleem kan groter worden door klimaatverandering, die zorgt voor meer droge periodes.
Gevaar voor overstromingen
Grote dammen brengen altijd een risico met zich mee. Als een dam doorbreekt, kan dit voor enorme overstromingen zorgen. Dit kan grote gevolgen hebben voor mensen die in de buurt wonen. Ook kan het waterreservoir soms zorgen voor lichte aardbevingen.
Methaanuitstoot in tropische gebieden
In tropische gebieden kan waterkracht onverwachts bijdragen aan broeikasgassen. In grote reservoirs gaan plantenresten namelijk vaak rotten onder water. Bij dit proces komt methaan vrij, een krachtig broeikasgas. Dit gebeurt vooral in warme landen met veel stilstaand water.
Waterkracht in de toekomst
Ondanks de nadelen blijft waterkracht een van de belangrijkste bronnen van duurzame energie. Waterkracht is nu al goed voor zo’n 16% van de elektriciteit wereldwijd. In sommige landen, zoals Noorwegen en Canada, komt zelfs bijna alle elektriciteit uit waterkracht.
Waterkracht is een krachtige manier om schone energie op te wekken en helpt ons om de CO₂-uitstoot omlaag te krijgen. De voordelen zijn duidelijk: het is schoon, altijd beschikbaar en vraagt weinig onderhoud. Waterkrachtcentrales gaan ook nog eens heel lang mee. Maar er zitten ook nadelen aan. Zo kan waterkracht invloed hebben op de natuur en kan droogte soms een probleem zijn.
Er komen wel steeds meer oplossingen die de impact op de natuur beperken. Er zijn bijvoorbeeld nieuwe turbines ontwikkeld die veilig zijn voor vissen. Ook zijn er zogenaamde ‘run-of-the-river’-systemen. Hierbij wordt er stromend water gebruikt zonder een groot reservoir te bouwen.
